Бөгөн — скульптор Тамара НЕЧАЕВАның тыуыуына — 100 йыл (1922-1990)

Ленинградтың Мәскәү районыны мәҙәниәт йортоноң художество студияһында уҡый. 1941 йылдан Өфөлә йәшәй һәм эшләй.

Үҙенең бөтә аңлы ғүмерен Башҡортостанға арнаған был талант эйәһен беҙ бик аҙ беләбеҙ, аҙ баһалайбыҙ. Һуғыш башланыр алдынан ғына ул үҫмер ҡыҙ булып Ленинград ҡалаһынан Өфөгә туғандарына ҡунаҡҡа килгән һәм шунан бирле беҙҙә йәшәй. Тәбиғәт бүләк иткән һәләте, әлбиттә, Ленинградта ла асылыр ине, ләкин башҡорт халҡының тормошо, йәшәү рәүеше, үҙаңы һәм мәҙәни кимәле, данлы һәм ҡанлы тарихы, бөгөнгөһө, милли байрамдары һәм ҡәҙимге көндәре бигерәк тә ныҡ тәьҫир иткән уға. Алған белемен һәм тәрбиәһен, бөтә тырышлығын һәм һәләтен йәш рәссам башҡорт халҡының тормошон сағылдырыуға арнай. Уның Салауат темаһына мөрәжәғәт итеүе лә юҡҡа түгел, ә рухи ихтыяжы. Өфөлә 2003 йылдың 16 авгусында вафат була.

Тамара Нечаева ижади эшмәкәрлеген рәссам булараҡ башлай. «Салауаттың хәрби ҡоралдары» (1947), «Урал хазиналары» (1948) һәм башҡа эштәре сағыу буяуҙары менән иғтибарҙы йәлеп итә. Рәсемдәренә хас булған күләмле пластика уның скульптураларында ла урын алған. Ул республикала тәүгеләрҙән булып Салауат Юлаевҡа Өфөлә һәм Эстонияның Палдиски ҡалаһында; Сергей Аксаковҡа, Шәһит Хоҙайбирҙинға һәм башҡаларға һәйкәлдәр эшләй. Психологик портрет йүнәлешенә баҫым яһап, төрлө материалдарҙан әҫәрҙәр ижад итә: Миңлеғәле Шайморатов, Мостай Кәрим, Заһир Исмәғилев һәм башҡа портреттары. Нәфис фарфор сәнғәтендә уникаль әҫәрҙәр серияһы авторы: «Өс таған бейеүе», «Саялыҡ» (икеһе лә — 1955), «Башҡорт һылыуҡайы» (1956) һ.б. Авторҙың төҫтәргә, формаға, ритмға һөйөүе нәфис керамика сәнғәтендә асыҡ сағыла: «Алһыу йыр» (1967), «Башҡортостан нефте» (1974) паннолары; «Бал» сервизы (1972), «Ҡурай» вазаһы (1982), «Башҡорт бейеүе» таштабағы (1984) һ.б. «Артыш» ижади берекмәһе ағзаһы (1995).

1943 йылдан алып күргәҙмәләрҙә, 1955 йыл — халыҡ-ара күргәҙмәләрҙә ҡатнаша. Шәхси күргәҙмәләре —  Өфө художество галереяһы (һынлы сәнғәт галереялары), Бөтә Рәсәй биҙәү-ҡулланма һәм халыҡ сәнғәте музейы, РФ Мәҙәниәт министрлығы музейы коллекцияларында, Өфө ҡала мәҙәниәт һарайында, «Искра» кинокомплексында, «Башнефть» АНК‑нда, Рәсәй һәм сит ил шәхси йыйылмаларында, музейҙарҙа һаҡлана.

Сығанаҡ: ba.wikipedia

Фото: wikimedia