-7 °С
Ҡар
Бөтә яңылыҡтар
Мәктәп сәхнәһе өсөн
6 Декабрь 2019, 12:53
Серле ут
Ҡатнашалар: Ҡыш Бабай, Үгәй Әсә, Уңғанһылыу, Ялҡаубикә, Малай, Ҡыҙ, Тоҡ, Фонарҙар, Шаянҡайҙар.
Байрамса биҙәлгән залға Малай һәм Ҡыҙ инә.
Малай.
Әйҙә, баҫығыҙ уртаға,
Түребеҙгә уҙығыҙ.
Матур Яңы йыл кисендә
Беҙҙең менән булығыҙ.
Ҡыҙ.
Тамаша залыбыҙ нурлы,
Илемдең күге яҡты.
Йырлап-бейеп ҡаршылайыҡ,
Яңы йыл таңы атты.
Балалар залға инеп, шыршы тирәләй уратып баҫа.
Малай.
Әйҙәгеҙ, бөтәбеҙ бергәләп
Баҫайыҡ беҙ шыршы тирәләп,
Байрамға бөтмәҫлек йәм өҫтәп,
Бейешеп алайыҡ бергәләп.
Балалар парлашып бейергә төшә.
Ҡыҙ.
Әйҙә әле, шыршыҡай,
Ҡупшыҡай һин, матурҡай,
Һөйлә беҙгә әкиәт,
Булһын шундай хикәйәт.
Ҡайҙа һәм ниндәй батшалыҡ,
Хайран ҡалыр бар халыҡ,
Тылсым бар икән илдә?
Балалар (бергә).
Әкиәт, әкиәт, һин күрен,
Бирәбеҙ залдың түрен!
Матур көйгә декорациялар ҡуйып сығыла. Көй аҙағында Уңғанбикә йөн иләп ултыра. («Шәл бәйләнем» көйө).
Үгәй Әсә йүгереп инә.
Үгәй Әсә.
Һаман эшең бөтмәгән,
Йүгереп һыуға китмәгән,
Был ни эш? Шаҡшы бала.
Уңғанһылыу.
Таң һыуҙарын килтерҙем,
Бар эшемде бөтөрҙөм.
Үгәй Әсә.
Иҙәнеңде һин ҡара –
Йыуылмаған да баһа?
Уңғанһылыу.
Иҙәндәр ҙә йыуылған,
Ҡырып хатта ҡуйылған.
Үгәй Әсә.
Йәнемде ҡарайтыр был,
Үҙәгемә үткәрер,
«Ярай!» – тиер һәр ваҡыт,
Тауҙай эш өйөп ҡуям –
Ҡасан ғына өлгөрә?
Ишетәһеңме, етемәк?
Һыйыр баҡыра түгелме?
Ҡатып торма мине үртәп,
Тиҙерәк булсы, тик торма,
Лапаҫҡа яп,
Һауып та ҡуй йәһәтләп!
Кирелеп, һуҙылып Ялҡаубикә инә.
Үгәй Әсә.
Эй, балам, һин матурым,
Тәмлекәс һур, алтыным (һурғыс бирә),
Бигерәк сибәрһең, балам,
Һоҡланырлыҡ күҙ нурым.
Ялҡаубикә.
Кисә генә күрше ҡартлас
Ни әйткәнен белмәйһең.
Һин – бер эшлекһеҙ бала, ти,
Уңғанһылыуға ҡара, ти,
Шулай тип ныҡ үртәне,
Инде хәҙер нишләйем? (Үкереп илай).
Үгәй Әсә.
Ух, мин был Уңғанһылыуҙы!
Кәрәген бирҙерәйем.
Ялҡаубикә. Нисек? Тиҙерәк әйт!
Үгәй Әсә. Ә бына шулай итәбеҙ (ҡолағына шыбырҙай).
Ялҡаубикә (һикергеләп). Бик мәрәкә, әй, мәрәкә!
Үгәй Әсә.
Көлкөһө яңырыр,
Күрһәтәйек үҙенә.
Уңғанһылыу инә.
Уңғанһылыу.
Уф, бөтәһен дә эшләнем,
Ахырыһы, бик арыным,
Ял итһәң ине әҙерәк.
Бар малдарҙы индерҙем,
Һәүкәшкә һыу эсерҙем,
Һауып, эшен бөтөрҙөм.
Ялҡаубикә (сәбәләнеп).
Ҡайҙа булды энәкәйем?
Ҡайҙа төшкән, әсәкәйем?
Үгәй Әсә.
Ҡуй, ҡәһәр һуҡҡан нәмә,
Юҡ ваҡытта юғалды.
Хәҙер инде нишләргә,
Тиҙерәк сыра киҫергә.
Мейестә лә ҡуҙ бөткән,
Һүрелгән, ахыры, кистән…
(Уңғанһылыуға) Бар, етемәк, ут килтер!
Уңғанһылыу. Уй, бигерәк ҡурҡыныс бит төн?
Үгәй Әсә.
Тиҙерәк бул, бирермен кәрәгеңде,
Ал шәлеңдең иҫкерәген.
Шомло көй. Декорация йыйыла, ҡар яуа.
Уңғанһылыу.
Урман бигерәк ҡурҡыныс,
Яңғыҙыма аяныс.
Аҙашһам һуң нишләрмен?
Әсе елдәр өшөтә,
Урман да уйға батҡан,
Ағастарға бәҫ ятҡан…
(Ҡар өйөрмәһе.)
Ағас төбөнә ултыра һәм йоҡоға тала.
Ҡыш Бабай килеп инә.
Ҡыш Бабай.
Был ни ғәжәп, мөғжизә,
Ҡайҙан килгән был һылыу?
Әллә инде Ҡарһылыу,
Исемең кем, матурҡай?
Уңғанһылыу.
Һаумы, һаумы, бабаҡай!
Мин бит йәтим балаҡай!
Исемем – Уңғанһылыу.
Ҡыш бабай.
Йылымы һиңә бында?
Өшөмәйһеңме, һылыу.
Уңғанһылыу.
Йылы миңә, бабаҡай,
Өшөмәйем, бабаҡай.
Ҡыш Бабай.
Ҡалын-ҡалын урманда,
Ниңә яңғыҙың бында?
Уңғанһылыу.
Ут эҙләп килгән инем,
Ахыры, аҙаштым үҙем.
Күрше ауылдың уттары,
Ҡарҙар баҫҡан юлдарын,
Әллә ҡайҙа булдылар?
Ҡыш Бабай.
Ҡайғырмасы берүк һин,
Хәҙер минең уландар
Һиңә ут та табырҙар,
Тылсымлы фонарҙарын
Тиҙерәк ҡабыҙырҙар.
Ә хәҙергә бейе һин,
Әйлән-бәйлән әйлән һин!
(Фонарҙар менән бейей).
Балалар.
Тылсымлы фонарҙар,
Тылсымлы фонарҙар,
Көндөҙөн һәм кисен дә
Юлыңды яҡтыртһындар.
Ҡыш Бабай.
Йәгеҙ әле, балалар,
Кем һуң, кемегеҙ тиҙерәк,
Уңғанһылыуҙы йылытыр,
Күңелкәйен йыуатыр.
Уңғанһылыу.
Эй, тиҙерәк, тиҙерәк,
Өйгә ҡайтырға кәрәк,
Утты алып барырға,
Энәкәйҙе табырға.
Ҡыш Бабай.
Йүгер, йүгер, балаҡай,
Ә һинең уңғанлығың,
Изгелегең буш ҡалмаҫ.
Бына һиңә бай һандыҡ,
Булыр унда бирнәлек:
Тун, шәл, матур күлдәктәр.
Өшөмәҫһең, туңмаҫһың,
Ҡыуанмайса ҡайтмаҫһың.
Уңғанһылыу.
Рәхмәт, һиңә, Ҡыш Бабай,
Булһын күңелең һәр саҡ бай.
Шул саҡ Ҡыш Бабай янына йүгереп Шаянҡайҙар инә.
Ҡыш Бабай.
Ни булды һуң, был ни хәл,
Кемдәр былар?
Был ниндәй шуҡ, мут балалар?
Беренсе ҡат күрәмдер,
Улар ҡайҙа йүгерәләр?
Шаянҡайҙар.
Шундай мут балалар беҙ,
Һикереп йәмдәр табабыҙ,
Шаянҡайҙар булырбыҙ,
Һеҙҙең янда торорбоҙ.
1-се шаянҡай.
Ҡышҡы бәйгегә сыҡтыҡ,
Беҙ һыуыҡҡа сыныҡтыҡ.
2-се шаянҡай. Һаумы, Ҡыш Бабайыбыҙ!
3-сө шаянҡай.
Гел йүгереп ҡалмабыҙ,
Арып аяҡтар талмаһын!
Йәшел шыршы тирәләп
Әйләнербеҙ бергәләп!
Ҡыш Бабай.
Йәгеҙ, йәгеҙ, балалар,
Юл бирегеҙ тирәләп,
Дәртле көй уйнап тора,
Баҫайымсы иркенләп.
Ҡыш Бабай бейеп ала.
Ҡыш Бабай.
Йәгеҙ әле, балалар,
Ҡарайыҡсы бергәләп.
Уңғанһылыу өйөндә
Хәлдәр-мәлдәр ниндәйерәк?
Декорациялар алмашына.
Уңғанһылыу.
Ут-осҡондо алып ҡайттым
Ҡабыҙырға мейесте,
Ҡыш Бабай бүләге был,
Ҡаршы алығыҙ мине.
Үгәй Әсә, Ялҡаубикә хәлдәре бөтөп һандыҡты аҡтаралар. Уңғанһылыуҙы әйләндерәләр.
Үгәй Әсә.
Бына һиңә ҙур байлыҡ,
Бына һиңә хазина!
Бындай табыш һис кемдең
Сыҡмайҙыр ул юлына.
Ялҡаубикә.
Әсәкәйем, мин остом
Ҡышҡы серле урманға.
Кемдән кәм һуң ҡыҙғынаң
Шул табыштан ҡалырға?
Үгәй Әсә (көҙгөгә ҡарап).
Минең ҡайһы ерем насар,
Күптәргә буй-һын оҡшар,
Бүләк алмайса булмаҫ,
Минме һуң юлды тапмаҫ,
Байлыҡҡа ишек асмаҫ.
Киттем үҙем урманға
Байлыҡ-бүләк алырға.
Ҡалын кейенеп сығып китә. Ағас төбөндә байлыҡ көтөп ултыра.
Ҡыш Бабай.
Бына һиңә бер ҡабат
Мөғжизә тыуҙы тағын,
Иҫәнме һин, сибәркәй?
Үгәй Әсә.
Иҫән-иҫән, шаярмаһаң,
Һау булмаһам, дауалайһыңмы әллә?
Ҡыш Бабай.
Өшөмәйһеңме, һылыу?
Йылымы һуң урманда?
Үгәй әсә.
Эй, һин, ҡартлас, тилергән,
Уйлама, мин ебегән?
Ҡыш Бабай.
Эй, ҡарасы, был ни һүҙ?
Ҡарт кешенең хәтере – ҡуҙ
Тиҙ ҡала һәм тиҙ һүнә.
Үгәй Әсә.
Бигерәк зирәк икәнһең,
Вәғәз уйлап көткәнһең.
Тиҙерәк бир байлыҡты,
Бүләктәрҙе, һандыҡты,
Тағы ла шуны онотма –
Кейәү кәрәк ҡыҙыма.
Ҡыш Бабай.
Ах, һин зәһәр ен-пәрей,
Күҙемдән юғал хәҙер.
Бирермен һиңә тире –
Айыуҙай олоп йөрө.
Музыка. Ҡыш бабай тире ырғыта. Үгәй Әсә айыуға әйләнә. Олой һәм йүгереп сығып китә.
Ҡыш Бабай.
Әкиәттә – хәҡиҡәт,
Уңғанлыҡта – бәрәкәт.
Ҡыҙыҡ һәм ҡыҙғаныслы
Яуызды еңер аҡыл.
Яманға көндө ябыр,
Яҡшылыҡ еңер һәр саҡ
Күңелегеҙ булһын алсаҡ,
Ә хәҙергә етәкләшеп,
Йәшел шыршы тирәләп
Бейейексе бергәләп.
Бейейҙәр.
Ҡыш Бабай ниҙер эҙләй. Ян-яғына ҡарана.
Ҡыш Бабай.
Беҙ бейеп күңел асҡансы
Тоҡҡайым ҡайҙа ҡасҡансы?
Бүләктәр ҙә күп ине,
Нишләргә хәҙер инде.
Урманға мин еләйем,
Һәләт табып киләйем.
Ә хәҙергә саҡ ҡына
Сабыр көтөп ҡалығыҙ.
(Китергә йыйына һәм ишек артында тауыш).
Тоҡ. Ҡыш Бабай, Ҡыш Бабай!
Ҡыш Бабай.
Кем һуң унда, кем һуң бар?
Ваҡытым минең бик-бик тар.
Тоҡ йүгереп инә.
Тоҡ. Сәйәхәткә сыҡҡайным.
Ҡыш Бабай.
Әүәлгесә эргәмдә,
Гел янымда торорға
Булмайҙыр инде һиңә?
Тоҡ.
Юҡ, бабаҡай, быйылға
Һинеңсә түгел байрам.
Ҡасып китеп үҙеңдән,
Барыһын хайран ҡалдырам.
Ҡыш Бабай.
Туҡта, туҡта, йүгермә,
Улай яман тилермә.
Тоҡ.
Мине ябай тоҡ, тимә!
Тылсымлы булмаҫ, тимә.
Ҡыш Бабай.
Йә һуң, йә, әйлән, әйлән,
Балалар күрһен, тиһәң,
Һинең тылсым ҡөҙрәтте,
Тиҙерәк күрһәт бүләкте?
Тоҡ ҡаса. Ҡыш Бабай ҡыуа төшә.
Ҡыш Бабай.
Ҡыуып етерлек түгел
Был суҡынсыҡ тоғомдо.
Шулай ҙа бирешмәнем,
Бик ваҡытлы тотолдо.
Малай.
Тоҡтоң ауыҙын сисәйек,
Бүләктәрен сәсәйек,
Балаларҙың күңеле булһын,
Ҡыш Бабай ҙа бейеп торһон,
Бүләктәрҙе алайыҡ,
Матур микән, күрәйек,
Барыһына бирәйек.
Ҡыҙ.
Әйҙә шулай итәйек,
Һыйҙан ауыҙ итәйек.
Ҡыш Бабай бүләктәр тарата.
Ҡыш Бабай.
Яңы йыл менән һеҙҙе, балалар,
Күктәге йондоҙсоҡтар.
Бәхетле үтһен йылым,
Шатлыҡлы булһын юлым,
Ә хәҙергә хушлашам,
Тамам булды тамашам.
Балалар. Һау бул, һау бул,Ҡыш Бабай!
Балалар бейей. Йырлаша. Байрам дауам итә.
Нәзимә ИСХАҠОВА.
Мәләүез ҡалаһы.
Читайте нас:
Редакция һайлауы
Новости партнеров
Гәзитебеҙ - дуҫыбыҙ
Фильмдар
Күңелдәрҙең иләҫ-миләҫ сағы
© 1930 йылдың 12 февраленән нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Баш мөхәррире — Мирсәйет Ғүмәр улы Юнысов.
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2015 йылдың 18 авгусында теркәлде. Теркәү номеры — ПИ №ТУ02-01403.
Республиканский информационный центр – филиал государственного унитарного предприятия Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».
Р./счёт 40602810200000000009 в Филиал ПАО «БАНК УРАЛСИБ» в г. Уфа, БИК 048073770, ИНН 0278066967, КПП 027843012, к/с 30101810600000000770.
Телефон
+7 347 273-36-64, +7 999 133-44-62.
Электрон почта
Адресы
450079, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13, 8-й этаж