Һаумыһығыҙ, йәш дуҫтарым!
Бала саҡта Яңы йылды айырыуса көтөп алаһың бит ул. Уның тылсымына, мөғжизәгә ышанаһың һәм шуның менән бәхетле булаһың. Беренсе синыфта уҡығанда Шыршы байрамынан һуң беҙҙең өйгә тәүге тапҡыр «Башҡортостан пионеры» гәзите килгәйне. Ҡыш бабайҙың матур бүләге һымаҡ булды ул. Һәр һанын көтөп ала инем. Йәш хәбәрсеһе булдым. Журналист һөнәренә уҡып сыҡҡас, хеҙмәт юлымды ла шунда башланым.
Быйыл яратҡан баҫмабыҙ үҙенең 95 йыллыҡ юбилейын билдәләй. Оло байрамы менән ҡотлап, мин уға яңы әҫәремде тәҡдим итергә булдым. Әйткәндәй, «Ауыл малайы» тип аталған иң тәүге повесым да унда баҫылғайны, һуңынан айырым китап булып сыҡты. «Китап» нәшриәтендә балалар өсөн яҙған ике китабым донъя күрҙе инде. Мине бала саҡтан ижадҡа әйҙәп алып килгән гәзитемә ҙур рәхмәт шуның өсөн!
Яңы йыл менән, дуҫтар! Иң матур хыялдарығыҙ менән башлағыҙ уны, мөғжизәгә ышанығыҙ!
Рәшиҙә МӘҺӘҘИЕВА.
Ҡыш бабайҙың бүләге
Миңә Ҡыш бабай бесәй балаһы бүләк итте. Ысын-ысын. Иртән эргәмдә генә «мияу» тигән ишетелер-ишетелмәҫ кенә тауышҡа уянып киттем. Шулай ҙа бер килке күҙемде асмай яттым әле. Ҡолағыма ишетелә микән, тип уйлайым, беҙҙең бит бесәйебеҙ юҡ. Теге тауыш тағы ҡабатланды. Ҡараһам, бер бәләкәй генә йомроҡас юрғаным аҫтына инергә маташа. Ишек төбөндә атайым менән әсәйем йылмайып ҡарап тора.
– Ана, ҡыҙым, Ҡыш бабай һиңә бүләк ҡалдырып киткән, ә һин бер нәмә лә белмәй йоҡлап ятаһың, – ти атай.
Йоҡо ҡайғыһы китте. Бесәйҙе ҡулыма алып ҡуйыныма һалдым. Ул шундай йомшаҡ ҡына. Муйынында ҡыҙыл таҫмаһы ла бар. Ә төҫөн ниндәй тип әйтергә лә белмәйем – аҡ та түгел, ҡара ла. Асфальт төҫөндә, тип әйтәйемме икән, әҙерәк кенә ҡара юлаҡтары бар.
Бесәйем шым ғына йоҡлап китте. Ә мин уға ҡарап ятам. Ҡулым менән һыйпайым, битемде тигеҙеп алам. Рәхәт кенә. Әсәй менән атайға, бесәй алайыҡ, тип күпме әйттем, алманылар, ә Ҡыш бабай алып килгән! Бесәйҙең мәшәҡәте күп, ти, әсәй. Ниндәй мәшәҡәт булһын ти – икмәк бирәһең дә һөт ҡояһың. Туҡта, ә ағайым беләме икән? Йомшаҡҡайҙы ипләп кенә күтәреп яҫтығыма һалдым да ағайымдың бүлмәһенә йүгерҙем.
– Булат ағай, Булат ағай, ә миңә Ҡыш бабай бесәй алып килде!
Ағайым юрғанын бөркәнгән дә йоҡлап ята.
– Ағай, тим, ағай! Миңә Ҡыш бабай бесәй бүләк итте, – тим уның башын асырға тырышып.
– Эйе һиңә, кит бынан, – ти ул, юрғанына йәбешеп.
Кире бүлмәмә йүгерҙем. Бесәйемде эләктерҙем дә – ағайға.
– Бына ҡара.
Ул, юрғанын аса биреп, өндәшмәй генә ҡулын сығарҙы ла бесәй балаһын һыйпай башланы. Ә тегеһе йыбырҙап юрған эсенә инеп китте.
Беҙҙә йоҡо ҡайғыһы китте.
Сәй эсеп алғас, атайым менән бесәйҙәрҙең магазинына барҙыҡ. Унда нимә генә юҡ! Ашатырға, йоҡлатырға, йыуындырырға – бөтә кәрәк нәмә бар. Хатта уйынсыҡтары ла була икән. Беҙ бесәй балаһына ике һауыт һатып алдыҡ. Йәшел төҫтәгеһенә һөт ҡойорбоҙ, һороһона икмәк һалып бирербеҙ, тинек. Ауылда өләсәйем бесәйгә һөттө кәнсир һауытына ҡоя ла бирә, ә беҙҙекенең матур ғына һауыты бар! Ҡайтыу менән уға һөт ҡойҙом.
– Әҙерәк кенә ҡайнаған һыу ҡушып бир, һыуытҡыстан алған һөт уға һыуыҡ булыр, – тине әсәйем.
Ҡуштым. Бармағымды тығып ҡараным. Йылымыс ҡына. Бармағымды ялап ҡуйҙым.
– Бесәй һауытын тотҡас, бармағыңды ялама инде улай, балам, – ти әсәй. – Бар, ҡулыңды йыуып кил.
Ҡулымды йыуҙым да бесәйемде һөт һауыты эргәһенә алып барҙым. Ул һауытты еҫкәп ҡараны ла миңә боролдо. Ынтылып эсеүҙе белмәне. Шуға ипләп кенә моронон һөткә төрттөм. Аңлап ҡалды, тәмләп ялай башланы. Мин эргәһендә ҡарап ятам. Ҡыҙыҡ, телен тиҙ-тиҙ итеп сығара ла ялай. Теле талмай микән?
– Нимә тип исем ҡушаһығыҙ инде бесәйегеҙгә? – тип һораны әсәй беҙҙән сәй эскәндә. Ағайым менән бер-беребеҙгә ҡараштыҡ.
– Ҡара булһа, Ҡарасай, тиер инек, һоро булһа, Һоросай булыр ине, – тине ағайым яратҡан әкиәтебеҙҙе иҫкә төшөрөп. Һеҙ ҙә уны беләһегеҙҙер әле? Беҙгә уны бәләкәй саҡта әсәйем көн һайын һөйләй торғайны. Йоҡларға ятҡанда.
Мин шул ерҙә бесәйемдең һоро булмағанына үкенә биреп тә ҡуйҙым, Һоросай бит аҡыллы булған, сысҡандарҙы тотҡан, ә Ҡарасай ялҡау, хужабикәнең һөтөн, ҡаймағын урлап тамаҡ туйҙырған да йоҡлап тик ятҡан. Ярай әле бесәйебеҙ ҡара түгел, күрәләтә шул ялҡауҙың исемен ҡушып булмай бит инде!
– Сима, – тигән булдым өләсәйҙең бесәйен иҫкә төшөрөп.
– Бер Сима бар бит инде, – тип ҡаршы төштө ағайым. – Ике Сима булмай.
– Бестиямал була улай булғас, – тине лә атай мул ғына итеп сәйен уртланы. Шуның менән һүҙ ҙә бөттө.
Бестиямал гел минең менән бергә. Дәрес әҙерләгәндә лә янымда. Яҙған дәфтәремә йә уҡыған китабыма менергә тырыша, шуға мин уны бер ҡулым менән тотоп ултырам.
Ә кис етһә, беҙ уның менән бүлмәнән-бүлмәгә йүгереп уйнайбыҙ. Ағайым залдағы диванға менеп китһә, Бестиямал иҙәндә тороп ҡала ла аптырап мыяулай башлай.
Мин мәктәптән бесәйемде һағынып ҡайтам. Ишектән килеп инеүгә ул шунда уҡ ҡаршыма йүгереп килә. Уны күтәреп алам да бер килке уйнай бирәм.
– Исмаһам, кейемеңде алыштырыр инең, – ти әсәй.
Синыфташтарыма ла һөйләнем. Эй, күҙҙәре ҡыҙҙы. Беҙгә гел яңы күлдәктәре, туфлиҙары менән маҡтанырға яратҡан Илгизә бер көн хатта өйгә килеп бесәйемде күреп тә китте. Хәҙер бөтәһе лә: «Бестиямал нисек?» – тип һорашып ҡына тора.
Бестиямал, тигәндән, бер көндө әсәйем: «Быға исемде Бестикамал тип ҡушырға кәрәк булған икән, ул малай икән дәбаһа», – тип хәбәр һалды.
– Һе, Бестикамал, – тине атай. Беҙ өндәшмәнек, сөнки миңә Бестиямал ни ҙә, Бестикамал ни – айырмаһы юҡ. Ағайыма ла шулайҙыр. Етмәһә, Бестиямал тигән исем йәбешеп өлгөргәйне, үҙе лә шуға өйрәнде, өндәшеүең була, йүгереп килеп тә етә.
Йәйгә бесәйем ҙурайҙы. Йөнө оҙон булып үҫте. Ҡойроғо төлкөнөкө кеүек ялбырап тора. Тере төлкөнө күргәнем юҡ та ул, әкиәттәрҙәге төлкөнө әйтәм инде. Ҡолағының осонда ла йөндәре ослайып барып бөтә, уҡ һымаҡ. Мейн-кун нәҫеленәндер, ти атайым. Улар шулай ҙур була икән. Өйгә килгән таныш-туғандар Бестиямалды танымай ҙа тора тәүҙә.
– Был теге Ҡыш бабай алып килгән бесәйегеҙ шулай ҙурайып киттеме? – тиҙәр.
– Эйе, матур итеп ҡараусыһы бар бит уның, – тип яуаплай әсәй минең яҡҡа ымлап. Ҡыуанып китәм. Эйе шул, мин бит уны үҙем ашатам, үҙем эсерәм. Һауыттарын йыуып ҡына торам.
Теге магазинға барып, Бестиямалға уйынсыҡтар ҙа алып ҡайттыҡ әле. Хатта уйнарға ярата ул. Беҙгә лә ныҡ күңелле. Ағайым менән баҫтырышһаҡ, ул арттан йүгерә. Бер көн ағайым йүгереп диванға менгәйне, бесәй артынан һикерҙе, тик менеп етә алманы. Тырнаҡтары дивандың ябыуына эләкте лә эленеп тороп ҡалды. Саҡ ысҡындырып алдыҡ. Ағайыма был оҡшап ҡалды. Ул йыш ҡына шулайтып диванға ҡаса башланы. Бесәй артынса һикерә лә йә ҡолап төшә, йә тырнаҡтары менән япмаға эләгеп тороп ҡала.
Бының өсөн әсәйҙән эләкте әле беҙгә.
– Улайтһағыҙ, дивандың ябыуын йыртып бөтәһегеҙ инде бесәйегеҙ менән. Нәмә боҙа башлаһа, сығарып ебәрәм икән, – ти ул.
Тәүге тапҡыр шулай тигәнендә ҡотом осоп, тиҙ генә бесәйемде эләктерҙем дә үҙемдең бүлмәмә ҡастым. Хәҙер беләм, сығарып ебәрмәй ул, беҙҙе ҡурҡытыр өсөн генә әйтә. Ул да ярата бесәйҙе. Эй, мәхлүк кенәне, тип әйткәнен әллә нисәмә тапҡыр ишеткәнем бар.
Әсәй сығарып ебәрмәҫ тә ул, бына балкондан ҡолап төшөүе бар уның. Беҙ бит 8-се ҡатта йәшәйбеҙ. Көндәр эҫе булғанда тәҙрә асыҡ тора. Ә Бестиямал хәҙер диванға ғына түгел, өҫтәлгә лә, тәҙрә төбөнә лә менә. Ҡайһы берҙә эргәнән генә берәй турғай осоп китһә, шуны тотмаҡ булып ынтылып ҡуя ла башы менән быялаға төкөп, туҡтап ҡала. Тәҙрә булмаһа, бөттө тигән һүҙ, шуға ағайым менән балкон ишеген ябып ҡына торабыҙ.
Бестиямал юғалды
Йәй көнө беҙ баҡсаға йөрөйбөҙ. Унда беҙҙең өйөбөҙ, мунсабыҙ бар. Алмағас, сейә, ҡарағат – ағастар күп. Ә түтәлдәрҙә кишер, сөгөлдөр, кәбеҫтә, һуған үҫә. Үҫә тип, үҙҙәре үҫмәй инде, беҙ үҫтерәбеҙ. Атайым түтәл ҡаҙа, әсәйем сәсә, ағайым һыу һибә, мин уларға ярҙам итәм. Беҙ унда аҙна һайын йоҡлап ҡайтабыҙ. Шуға хәҙер бесәйҙе лә үҙебеҙ менән алып барырға тура килә.
– Барһын, әҙерәк һауа һулап, сәскә еҫкәп ҡайтыр, – ти атай. Ул шаяртмай, Бестиямал, ысынлап та, сәскәләрҙе ярата. Атай әсәйгә бүләк иткән гөлләмәне вазаға ултыртыуыбыҙ була, шунда уҡ йүгереп барып, үрелеп сәскәһен еҫкәй, ипләп кенә япрағынан тешләп тарта. Ә бына үҙенә тип һатып алынған махсус үҫтерелгән үләнгә артыҡ иҫе китмәй, бер-ике генә ҡаба ла шуның менән вәссәләм.
Ял көнө иртән баҡсаға алып бара торған әйберҙәребеҙҙе тотоп тышҡа сыҡтыҡ. Бестиямал лифтҡа ингәс, мыяулап миңә ҡараны. Ҡайҙа барабыҙ, тиеүе булды микән? Машинаға инеп ултырғас та аптырап тирә-яҡҡа күҙ һалды, ҡуҙғалып киткәс, мыяулай башланы, үҙе берсә – тәҙрәгә, берсә миңә ҡарай.
– Кил бында, – ағайым уны үҙенә алды.
Беҙ уны алмашлап ҡулыбыҙҙа ғына алып ултырҙыҡ. Барып еткәс, үләнгә төшөргәйнек, торған урында ҡатты ла ҡалды. Үләнгә баҫырға ла ҡурҡа ине, шикелле. Тора биргәс, ятып алды.
Беҙ эшкә тотоноп киттек. Мин өйҙө йыйыштырам. Ингән-сыҡҡан арала Бестиямалға күҙ һалып йөрөйөм. Ул инде ятҡан еренән тороп, ипләп кенә үләнгә үрелә, күбәләктәрҙе, себен-серәкәйҙәрҙе күҙәтә. Ағайым да, мин дә эш араһында Бестиямалды барып һыйпап китәбеҙ, ят ергә тиҙерәк өйрәнһен, тибеҙ инде.
Тиҙҙән ул өйгә инеп-сығып йөрөргә лә өйрәнде. Шулай ҙа тупһа тирәһенән алыҫ китмәй, күҙ алдында ғына йөрөй.
Баҡсаға ике-өс барыуға өйрәнеп алды ул: иркенләп йөрөй, йә ҡыуаҡ аҫтына инеп китә, йә түтәлдәр араһынан йүгерә. Машинаға ла тыныс ҡына инеп ултыра башланы.
Бер көн шулай эштәрҙе бөтөрөп ҡайтырға булғайныҡ, Бестиямалыбыҙ юҡ. Саҡырабыҙ, эҙләйбеҙ, үҙе лә юҡ, тауышы ла ишетелмәй. Нишләргә? Тәүҙә ағайым менән баҡсалағы бөтә ағас-ҡыуаҡ төптәрен ҡарап сыҡтыҡ, тапмағас, әсәйем күршеләргә барып килде, улар ҙа күрмәгән. Шунан беҙ ағайым менән икәүләп урам яҡҡа сығып киттек. Осраған кешеләрҙән һораштырып йөрөп килдек.
– Бестиямал, кил, кил!
– Бес-бес...
Инде ҡараңғы төшә башланы. Мин бесәйемде ҡалдырып китеүҙән ҡурҡам, өйгә ҡайтҡым килмәй.
– Бесәйҙәр юғалмай ул, ҡыҙым, иртәгә яҡтыла килеп эҙләрбеҙ, йәме, – тип йыуата атай. – Ҡайтмаҫ та инек, иртәнсәк әсәйең менән миңә эшкә барырға.
Кисләтеп кенә ҡайттыҡ баҡсанан. Ағайым менән беҙҙең кәйеф юҡ.
Бесәйемде төшөмдә күреп һаташып бөттөм. Уны ҡурҡыныс йәнлектәр алып ҡасҡан, имеш, тим. Иртәнсәк йоҡонан торғанымда өйҙә тып-тын ине, тимәк, әсәй менән атай эшкә киткән. Ағайымдың бүлмәһенә индем. Ул һаман йоҡлай. Миңә күңелһеҙ булып китте. Их, Бестиямал өйҙә булһа, икәүләп уйнар инек, ҡайҙа ғына булды икән? Әгәр ҙә ул төндә ҡайтҡан булһа, ә беҙ юҡ, өй бикле бит инде. Ҡараңғыла тупһала ултырҙы микән, абау, ҡалай ҡурҡыныс?! Әллә нимәләр күҙ алдыма килә. Мин, илар сиккә етеп, ағайым эргәһенә ятам. Ята торғас, йоҡлап киткәнмен.
Уянғас, ағайым менән план ҡорҙоҡ. Атай эштән ҡайтҡас та беҙҙе баҡсаға алып барһын. Фонариктар алып барырға кәрәк, ҡараңғы төшһә лә Бестиямалды эҙләргә, тапмайынса ҡайтмаҫҡа.
– Табылмаһа, шунда йоҡларға ҡалайыҡ, – ти Булат ағай.
– Икәү генәме?
– Эйе.
Мин ҡурҡып ағайыма ҡарайым. Икәү генә, баҡсала? Ҡурҡам ул!
– Бестиямал төндә өйгә ҡайтһа, беҙ шунда булырға тейешбеҙ, – ти ағайым. Дөрөҫ әйтә. Икәүләп атайҙың эштән ҡайтҡанын көтәбеҙ.
Шылтыратып атайымдың үҙенә лә әйттек. Ярай, барырбыҙ, тигәс, тыныслана төштөк. Мин телефонымдан Бестиямалымдың фотоларын ҡарайым. Бына уның бәләкәй генә сағы. Ә бында тәҙрә төбөндә тышҡа ҡарап ултыра. Вазалағы сәскәгә үрелгән. Йомарланып йоҡлап ята. Ҡайҙа ғына йоҡланы икән бөгөн?
Атайым һаман ҡайтмай ҙа ҡайтмай. Сәғәт инде күптән 8 тулып уҙҙы, тик ул ваҡытында ғына ҡайта алмай шул, эше күп. Әсәйем, ана, ҡайтып, ашарға бешерә башланы.
Ниһайәт, ишектә ҡыңғырау шылтыраны. Урра, атай ҡайтты! Беҙ ағайым менән уға ҡаршы йүгерҙек. Ысынлап та, шат йылмайып атайым ҡайтып инде. Ә ҡулында – Бестиямал! Мин үҙ күҙҙәремә үҙем ышанмай торам.
– Нисек?
– Ҡайҙа булған?
Бер-бер артлы һорауҙар яуҙырабыҙ.
– Өҫтәл аҫтында ултыра ине, – ти атай. Унда тышта беҙҙең сәй эсә торған урыныбыҙ бар, өҫтәл, эскәмйә тора. Шуның аҫтында көтөп ултырған инде, бахырҡай. Ә атайым эшенән сыҡҡас та тура баҡсаға йүнәлгән. «Һеҙҙе ҡайтып алып барғансы ваҡыт үтер, тинем», – ти ул.
Өйөбөҙ шунда уҡ йәмләнеп китте. Мин бесәйгә һөт ҡойҙом, ағайым икмәк бирҙе. Бестиямал асыҡҡан, ҡабаланып ашай башланы. Беҙ ҙә күмәкләп күңелле итеп ултырып сәй эстек.
Ауылда
Тиҙҙән беҙ ауылға барабыҙ! Унда минең өләсәйем менән ҡартатайым йәшәй. Эттәре, бесәйҙәре бар. Дүрткүҙ беҙҙе онотоп бөткәндер инде хәҙер.
Быйыл Бестиямалды ла үҙебеҙ менән алып китәбеҙ. Уның бер үҙен өйҙә ҡалдырып булмай бит инде. Тик машинала оҙаҡ ҡына барырға кәрәк. Әсәй: «Бесәйегеҙ юлды нисек кисерер?» – тип борсола. Сыҙармы бер нисә сәғәт машинала, әллә тынысһыҙланырмы? Атай менән улар икәүләп, әллә тынысландыра торған дарыу эсерәйек микән, тип һөйләшә.
Иртән иртүк юлға сығабыҙ. Мин бесәйемде күтәреп алдым. Икмәк менән һөт һауытын да алырға иткәс, әсәйем, ҡуйсы, балам, ауылда һауыт табылыр әле, тине.
Бестиямал юл буйы йоҡлап барҙы. Хатта беҙ туҡтап сәй эскәндә лә уянманы. Уға ҡарап килеп мин үҙем дә йоҡлап киткәнмен.
Ауылға кисләтеп кенә барып еттек. Иң беренсе ҡапҡа тышына өрә-өрә Дүрткүҙ сыҡты. Беҙҙең тауышты ишетеүгә ҡойроғон болғап йүгереп килеп тә етте. Артынса ҡапҡала Нәзир ағайым күренде. Ул да, беҙҙең кеүек, Өфөлә йәшәй, һәр йәйҙе өләсәйҙәрҙә үткәрә. Быйыл да беҙҙән алдараҡ барып өлгөргән.
Өләсәй менән ҡартатай беҙҙе һағынған, тупылдатып һөйөп-яратып ҡаршы алдылар. «Балаҡайҙарым килгән», – тип ҡыуана өләсәй. Шунан Бестиямалды күргәс:
– Аһ-аһ, тағы бер ҡунаҡ бар икән дә баһа, – тип өҫтәй көлөп.
Бесәйебеҙ ул көндө һөт кенә эсте лә тағы йоҡланы.
– Юл һуҡҡан был бахырҙы, – ти өләсәй уны йәлләп. Мин бесәйҙе ҡасан, нисек юл һуҡҡанын күрмәй ҙә ҡалғанмын, йоҡлап киткәйнем, тинем бит инде.
Ә Симаның Бестиямалға иҫе китмәне. Күтәрелеп бер генә ҡараны ла үҙ эшендә булды. Эше шул һөт эсеү ҙә урындыҡҡа менеп ятыу инде.
– Бесәй рәхәткә сыҡты, – ти өләсәй. Урамдан да ҡайтып инмәй. Турғайҙарҙы, күгәрсендәрҙе баҫтыра икән ул. Был хаҡта Нәзир ағай һөйләне.
– Тауыҡтарға ем һипһәң, турғайҙар ҙа килә. Сима шым ғына ҡарап ята ла шуларҙы ҡурҡыта.
– Тотҡаны бармы?– тип һорайбыҙ ағайым менән бер тауыштан.
– Юҡ, – ти Нәзир ағай.
Ул беҙгә нисә ҡаҙ бәпкәһе, нисә тауыҡ себеше барлығын да һөйләне. Быҙау ҡыуғанын, һыйырҙы ҡаршыларға көтөүгә барғанында ҡурҡыныс үгеҙ күргәнен әйтте. Ярай әле ҡартатайға һарыҡ көтөргә сират етмәгән беҙ юҡта. Ә бит ауылға шуның өсөн киләбеҙ, ул турала мин һеҙгә һөйләрмен әле.
Иртәгеһен мин уянғанда бесәй иҙәндә ҡояш нурҙары менән уйнай ине. Тәҙрә эргәһендә үҫкән ағастың япраҡтары елгә тирбәлә, шуның күләгәһе төшә өйгә. Бестиямал шулар араһынан төшкән ҡояш нурҙарын тотмаҡ була.
– Бес, бес, кил миңә, – тием шыбырҙап ҡына. Ул йүгереп килә. Ярай әле алдан уяндым, юғиһә, малайҙар эләктереп өлгөрөр ине. Нәзир ағай ҙа бесәй ярата ул. Элегерәк Симаны гел уйната ине, хәҙер уныһы ҙурайған, шуға артыҡ иҫе китеп бармай. Әҙерәк булыша башлаһаң, яратмай мыяулай, хатта тырнап алыуы ла мөмкин. Ул күберәк тышта йөрөй, инһә лә өләсәйҙең аяҡ осонда ятырға ярата.
– Бесәйем менән бергә ҡартайып барабыҙ, – тип көлә өләсәй.
Ә ҡартатай йәйгеһен соланда йә баҡсала йоҡлай. Шунда карауаты тора. Беҙ көндөҙ шунда сығып аунап алабыҙ. Рәхәт кенә. Тимер карауатта рәхәтләнеп һикереп була, аҫтында пружиналары бар. Өсәүләшеп алмаш-тилмәш һикерәбеҙ. Тик аҙағынан ҡартатайҙың түшәктәрен кире йыйыштырып китергә кәрәк, юғиһә, һуҡрана ул.
Бестиямал яйлап ауылға ла өйрәнде. Өйгә үҙе инеп, үҙе сығып йөрөй хәҙер. Әммә бер көндө кисен ул оҙаҡ ҡына ҡайтманы. Беҙ тышта себештәрҙе бикләгәндә лә, көтөүҙән ҡайтҡан һыйырҙарға ашлы һыу эсергәндә лә күренмәне. Усаҡлыҡта сәй эсеп алдыҡ, инде йоҡларға ваҡыт етте – ул һаман юҡ. Мин ҡурҡа башланым. Ағайым да борсолдо.
– Бесәйҙәр аҙашмай ул, балам, хәҙер ҡайтыр, – ти өләсәй.
Шулай икәнен беләбеҙ ҙә ул, теге ваҡыт баҡсала юғалып ҡалғандан һуң төндә үҙе ҡайтҡан ине бит. Тик ауылда эттәр ҙә, бесәйҙәр ҙә күп бит, талап ташлаһалар?
– Һин уны һуңғы тапҡыр ҡайҙа күрҙең? – тип һорай ағайым минән.
– Баҡсала. Бая беҙ карауатта һикергәндә түтәлдәр араһында ултыра ине.
– Киттек, ҡарап киләйек.
– Киттек.
– Гөлбүләк, һин эйәрмә, беҙ үҙебеҙ ҡарап киләбеҙ, – Нәзир ағай Булат ағайыма эйәрҙе. Мин тупһала ултырып ҡалдым. Улар өләсәйҙең төндә алып сыға торған фонаригын тотоп, баҡсаға инеп китте.
– Бестиямал, кил-кил.
– Бес-бес, Бестиямал,– тигән тауыштары ишетелеп торҙо.
Шунан бер ваҡыт яман итеп бесәй мыяулаған, ырылдаған тауыштар яңғыраны, сыйылдауҙар ҙа ҡушылды. Миңә ҡурҡыныс булып китте. Ярай әле төпкө соландан ҡартатай килеп сыҡты. Ул кистәрен төнгә тиклем шунда гәзит йә китап уҡып ултыра.
– Малайҙар, ҡайтығыҙ өйгә! – тип ҡысҡырҙы ул баҡса яғына ҡарап.
– Хәҙер, ҡартатай, – тигән яуап килде теге яҡтан.
Бер аҙҙан ағайҙарым килеп сыҡты.
– Унда бесәйҙәр һуғыша, – тине Нәзир ағай.
– Бестиямал да шундамы? – тип һорайым.
– Ҡараңғы, күреп булмай, – ти Булат ағайым. Мин Бестиямалды йәлләйем. Күренеп тора, ағайымдар ҙа уны баҡсала ҡалдырғыһы килмәй.
– Ҡартатай, ә һин ҡасан йоҡларға сығаһың?
– Нишләп? – тип һорай ҡартатай хәйләкәр генә йылмайып. Шунан ағайымдың башынан һыйпай. – Әйҙә инде, киттек.
Улар өсәүләп тағы баҡсаға китте. Мин тупһала яңғыҙ ҡалырға ҡурҡып, өйгә индем.
Тиҙҙән Бестиямалды күтәреп ағайҙарым килеп инде. Бесәйебеҙ ҡурҡҡан микән, күҙҙәре ҙурайып киткән, үҙе ҡалтырай.
– Иии, ҡурҡма-ҡурҡма, – тип уны алмашлап һыйпайбыҙ.
– Күрше-тирә бесәйҙәре ят бесәй тип ҡыйырһытҡандыр шул, – тине өләсәй. Нәзир ағай Бестиямалдың сапсылған ере юҡмы, тип ҡарап сыҡты. Һуңынан миңә улар ҡартатайҙың сит бесәйҙәрҙе ҡыуып ебәргәнен, Бестиямалды муйыл ағасы аҫтында ултырған ерҙән табып алыуҙары тураһында һөйләне.
Мин уны үҙем менән алып яттым.
Дауамы бар.