-4 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Һөйөнсө
27 Сентябрь 2019, 13:10
Яңы китаптар исем туйланы
– Әкиәт тыңларға яратаһығыҙмы? – Эйе. – Ә уларҙы һеҙгә кем һөйләй? – Әсәй-өләсәйҙәр. – Китаптарҙан үҙегеҙ ҙә әкиәттәр уҡыйһығыҙмы? – Эйе, – тип дәррәү генә яуап биреп, ихлас тыңлап ултырҙы тамаша залына йыйылыусы башланғыс синыф уҡыусылары.
Был дүрт китап республикабыҙҙың 100 йыллығы уңайынан баҫылған: «Урал батыр» башҡорт халыҡ әкиәте, урыҫса сәсмә телдә «Урал-батыр», шулай уҡ ике телдәге «Әкиәт иленә сәйәхәт». Һуңғыһы инглизсәгә лә тәржемә ителеп, донъя күрергә әҙерләнә.
Әкиәт китаптарының исем туйында Зәйнәб Биишева исемендәге «Китап» нәшриәтенең директоры Илһам Йәндәүләтов, фольклорсы-ғалимә, Башҡортостан Фәндәр академияһының маҡтаулы академигы, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты Фәнүзә Нәҙершина, яҙыусы һәм тәржемәсе Айҙар Хөсәйенов, рәссам Салауат Ғиләжетдинов, «Китап» нәшриәтенең баш мөхәррир урынбаҫары Олия Ғиләжетдинова, шағирә, балалар әҙәбиәте редакцияһы мөдире Әлфиә Әсәҙуллина, мөхәррир Рима Зәйтүновалар ҡатнашып, ҡыҙҙар һәм малайҙарға иң изге, матур теләктәрен еткерҙе.
– Бөгөн нәшриәттә сыҡҡан китаптарҙы балаларға алып килеп күрһәтеү – беҙҙең мөҡәддәс бурыс. Беҙ йыл һайын әсәй-өләсәйҙәрегеҙгә ошолай ярҙам рәүешендә әкиәттәр сығарып торабыҙ. Уларҙы алып уҡырһығыҙ, тип ышанабыҙ.
Башҡорт халыҡ әкиәттәренең балаларҙы тәрбиәләүҙәге роле бик ҙур. Ул һеҙҙе яҡшылыҡҡа, изгелеккә өйрәтә. Шуға улар менән һәр ваҡыт дуҫ булығыҙ, – тине Илһам Миңлеғәли улы үҙенең сығышында.
Китаптар байрамында халҡыбыҙҙың бөйөк ҡомартҡыһы – «Урал батыр» эпосын сығарыуға күп көс һалған Фәнүзә Айытбай ҡыҙы телмәренән дә бик күпте белде балалар. Ул һүҙен донъяның өс мөғжизәһенән башланы. Тәүгеһен икмәк тип атаһа, икенсеһе – тәгәрмәс, өсөнсөһө – китап.
– Әгәр ҙә кеше тормошонда икмәк йәшәү сығанағы булһа, тәгәрмәс халыҡтарҙы, кешеләрҙе алға алып барырға, хәрәкәттә булырға өйрәтә, ә китап барлыҡ халыҡтарҙың да рухи донъяһын байыта. Әкиәтте генә ҡараһаҡ, ул – үҙе бер бик тәрән, серле донъя. Яҡшы менән яманды айырырға, йәшәйештә булған бөтөн күренештәрҙе аңлатырға булышлыҡ итә. «Урал батыр» эпосын ғына алһаҡ та, башҡорт халыҡ ижады әҫәрҙәрендә юл тигән төшөнсә барлығын күрәбеҙ. Шүлгән, мәҫәлән, хәрәмләшеүе арҡаһында насар юлдан киткән, ә Урал батыр үҙен ҡорбан итеп булһа ла, дөрөҫ юлды һайлаған. Һеҙ ҙә, балалар, әленән үк юл һайлау тигән төшөнсәне мейегеҙгә һеңдереп, изгелекле, илһөйәр булып үҫегеҙ, – тине ғалимә апай.
– Бәләкәй саҡта яҙыусылар Мәскәү кеүек ҙур ҡалаларҙа ғына йәшәй, тип уйлай торғайным. Баҡһаң, улай түгел икән. Әгәр һеҙ ҙә тырышһағыҙ, Урал батыр кеүек ҡыйыу, көслө булһағыҙ, бөтә уй-хыялдарығыҙ тормошҡа ашасаҡ. Минең үҙем өсөн дә «Урал батыр» эпосы менән осрашыу буй етмәҫлек булып тойола ине. Уны уҡыған һайын һәр ваҡыт ҡыҙыҡлы, яңы серҙәрен астым, – ти Айҙар Гайдар улы.
Ул, иң шәп һорау биреүсегә автографым менән китабымды бирәм, тигәс, залда ултырыусы балалар тағы ла йәнләнеп китте. Береһенән-береһе уҙҙырып, «Нисек китап сығараһығыҙ?», «Урал батыр»ҙы ҡасан уҡый башланығыҙ?», «Яратҡан шағирығыҙ кем?», «Нишләп һеҙ яҙыусы булырға ҡарар иттегеҙ?» кеүек һорауҙарҙы яуҙырырға тотондолар. Ә вәғәҙә ителгән бүләккә IV «В» синыфы уҡыусыһы Роберт Юлтаев лайыҡ булып ҡыуанды.
– Бәләкәй саҡта СССР халыҡ әкиәттәрен яратып уҡый торғайным. Уларҙы гелән һүрәткә төшөргөм килә ине. Бала саҡта уҡыған әкиәттәр минең шәхесемде, холҡомдо формалаштырырға ярҙам иткәндер, тип уйлайым. Шуға мин һеҙҙе китап уҡырға саҡырам. Ул донъя һарайы кеүек, – ти «Урал батыр»ҙағы рәсемдәрҙе төшөргән Салауат Мөхәмәт улы.
Был китаптағы һүрәттәре үҙенсәлекле, матур килеп сыҡҡан. Авторҙың әйтеүенсә, эпосҡа арналған ижади эштәренән күргәҙмә лә ойошторған.
– Һеҙ күргән был китапты Мәләүез районында йәшәүсе Ғабдрафиҡ Мырҙашев тигән ағай алып килгән ине. Миңә күрһәттеләр. Сығарабыҙмы, юҡмы, тиҙәр бит инде. Башҡортостандың 100 йыллығы уңайынан донъя күрәсәк китаптар исемлегенә индерергә булдыҡ. Был һеҙгә бик таныш әкиәт, үҙе матур һүрәтле. Үҙ ғүмеремдә бер китап эшләнем, ул да булһа, «Урал батыр», тине Ғабдрафиҡ ағай. Әлеге әкиәтте 1956 йылда Силәбе өлкәһенең Троицк ҡалаһында йәшәүсе Исмәғил Рәхмәтуллиндан Әхнәф Харисов тигән ғалимыбыҙ яҙып алған. Бына шунан алып яңынан-яңы китап булып донъя күрә килә, – тип һөйләне «Урал батыр» әкиәте тураһында Әлфиә Әсәҙуллина.
Гимназияла ойошторолған яңы китаптарҙың исем туйы бик йәнле, йәмле үтте. Күренекле апай-ағайҙарының һүҙҙәрен тыңлағандан һуң, уҡыусыларҙың әкиәт уҡырға, «Урал батыр» эпосы менән тағы ла нығыраҡ ҡыҙыҡһынырға, киләсәккә матур уй-хыялдар ҡороп йәшәргә ынтылыштары уянғандыр, тип ышанабыҙ.
Читайте нас:
Редакция һайлауы
Новости партнеров
Гәзитебеҙ - дуҫыбыҙ
Фильмдар
Күңелдәрҙең иләҫ-миләҫ сағы
© 1930 йылдың 12 февраленән нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Баш мөхәррире — Мирсәйет Ғүмәр улы Юнысов.
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2015 йылдың 18 авгусында теркәлде. Теркәү номеры — ПИ №ТУ02-01403.
Республиканский информационный центр – филиал государственного унитарного предприятия Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».
Р./счёт 40602810200000000009 в Филиал ПАО «БАНК УРАЛСИБ» в г. Уфа, БИК 048073770, ИНН 0278066967, КПП 027843012, к/с 30101810600000000770.
Телефон
+7 347 273-36-64, +7 999 133-44-62.
Электрон почта
Адресы
450079, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13, 8-й этаж