Килеүемә яҡындарым, эй, шатланды. Өләсәйем, һорау артынан һорау яуҙыра-яуҙыра, табын әҙерләне. Әллә ҡайҙан белеп ҡалып, дуҫ-иш ҡыҙҙар, малайҙар тулып китте ишек алдына. Ҡосаҡлашып, хәл белешеп, бергәләп көлөшә-көлөшә, өләсәйем бешергән майлы ҡоймаҡ менән бал, хуш еҫле ауыл икмәгенә ҡаймаҡ яғып, оҙаҡ итеп сәй эстек. Һуңынан бергәләп һыу инергә йүгерҙек.
– Ярар, бөгөнгә ял ит, ә иртәгә һине эш көтә, – тип арҡамдан һөйөп, оҙатып ҡалды өләсәйем.
Ниндәйерәк эш икән ул, башҡара алырмынмы икән? Әгәр ҡулымдан килмәһә, ояты ни тора бит. Төрлө уйҙар уйлай-уйлай, йылғаға килеп еткәнде һиҙмәй ҙә ҡалғанмын.
Ниндәйерәк эш, тиһегеҙме? Бик тә мәрәкә булып сыҡты ул. Мин тауыҡтарҙың ояларына һалған йомортҡаларын йыйып индерергә тейешмен икән.
– Тауыҡтарҙың һалып бөткәнен көт, алдан барып ҡурҡытма, – тип тә киҫәтте ул.
– Уларҙың йомортҡа һалып бөткәнен нисек белергә һуң? – тинем мин аптырап.
– Тауыҡтар үҙҙәре әйтә ул, – ти өләсәйем йылмайып.
– Өләсәй, әллә килеүемә тауыҡтарығыҙҙы һөйләшергә өйрәтеп ҡуйҙығыҙмы, – тигән булам мин дә шаярыуға күсеп.
– Уларҙың сигналын аңларһың, – ти хәйләкәр генә йылмайып өләсәйем.
Әйтелгән ваҡыттан алдараҡ сығып, тауыҡтарҙың иҫкәртеүен көтөп ултырҙым. Ысынлап та, бер аҙҙан һарайҙан бер-бер артлы «йомортҡа әҙер» тигәнде белдереп, тауыҡтарҙың ҡытҡылдауы ишетелде.
– Ә-ә, бына нисек икән, хәҙер аңланым, – тип шатланып, ояларҙан күп кенә йомортҡа йыйып индерҙем.
Уларҙың үҙ урыны ла бар икән.
– Көн дә ошо тиклем булһа, күп тә инде, уларҙы ни эшләтәһегеҙ? – тим өләсәйемә.
– Ауыл йомортҡалары туҡлыҡлы ла, файҙалы ла, үҙебеҙ ашарбыҙ, артҡанын күрше-күләнгә хәйер итеп бирәм, ҡалғанын магазинға һатырға ҡуям, – ти ул.
– Өләсәй, ә ниңә улар ҙа һеҙҙең кеүек тауыҡ аҫрамай һуң?
– Улым, тауыҡ аҫрау өсөн ем алырға аҡса, ояларын төҙәтеп торорға материал кәрәк. Күптәренең пенсиялары бәләкәй, еткерә алмайҙар, – тип яуап бирҙе ул.
Хатта аҙ пенсия алған ололар йәл булып китте. Өләсәйемдәр өсөн шатланып ҡуйҙым әле.
Тауыҡтарҙы ашатыу, һыуҙарын алыштырып тороу, ояларын таҙартыу, йомортҡаларын йыйып алыу миңә бик оҡшай. Уларҙы күҙәтһәң, бигерәк ҡыҙыҡ икән.
Иң хәтәре тауыҡтарҙың үҙ себештәрен бар хәүефтән дә һаҡлауын күреү ине. Бер ваҡыт бәләкәс кенә себештәр янына ҙур ҡош килеп ултырҙы. Шул саҡта инә тауыҡ ҡысҡырып, уны ҡыуып ебәрҙе лә үҙ телендә нимәлер ҡытҡылдап, себештәрен артынан эйәртеп алып китте. Тауыҡтар янында әтәс тә йәшәй. Ул тауыҡтарҙы үҙе тапҡан ем менән һыйлай. Кис етһә, барыһы ла үҙ ваҡытын белеп, ояларына ҡунырға инә.
– Тауыҡтар төнәүгә ҡунды, – ти өләсәйем ул мәлде. Бына ҡыҙыҡ! Үҙҙәре ҡайһылай аҡыллылар икән. Кисен: «Ваҡыт һуң инде, ҡайтығыҙ», – тип атай-әсәйҙәрҙең балаларына ҡысҡырған тауыштарын йыш ҡына ишетергә тура килә. Ә тауыҡтар төнәргә үҙҙәре ултыра.
Ололарҙың ҡайһы берҙә бер-береһен: «Тауыҡ баш», – тип кәмһетеүҙәре иҫемә төштө. Юҡ, был ҡоштарҙы ундай һүҙҙәр менән әрләү дөрөҫ булмаҫ. Мин уларҙың бик тәртипле, аҡыллы икәндәрен үҙ күҙҙәрем менән күрҙем, белдем. Уҡыу башланғас, уҡытыусыбыҙ Сәриә Фәзулла ҡыҙы: «Йә, балалар, йәйҙе ҡайҙа, нисек үткәрҙегеҙ?» – тип һораһа, яуабым әҙер инде. Мин тауыҡтар тормошон өйрәндем. Уларҙың тәртипле, үҙ балаларын яҡлай алыуҙарын, кешегә файҙалы булыуҙарын белдем, тип әйтәсәкмен.
Ильяс СИБӘҒӘТУЛЛИН.
Өфө ҡалаһы, 119-сы мәктәп.