+12 °С
Ямғыр
Бөтә яңылыҡтар
Тәбиғәт мөйөшө
18 Декабрь 2017, 16:14
Үләндәр ҙә дауалай
«Һаулығым – байлығым», тип юҡҡа ғына әйтмәгән боронғолар. Ысынлап та, үҙ һаулығыңды йәштән ҡайғыртырға, уны һаҡларға кәрәк. Хәҙерге ваҡытта тулыһынса һау-сәләмәт кешеләр әҙәйә, бигерәк тә йәштәр араһында. Ҡайһы берҙәре йәшлектәрен шешәгә батыра, энәгә ултыра, ҡыҫҡаһы, заман афәтенә бирешә. Шуныһы ҡурҡыныс: бик күптәре ауырыуҙарына иғтибар итмәй.
«Һаулығым – байлығым», тип юҡҡа ғына әйтмәгән боронғолар. Ысынлап та, үҙ һаулығыңды йәштән ҡайғыртырға, уны һаҡларға кәрәк. Хәҙерге ваҡытта тулыһынса һау-сәләмәт кешеләр әҙәйә, бигерәк тә йәштәр араһында. Ҡайһы берҙәре йәшлектәрен шешәгә батыра, энәгә ултыра, ҡыҫҡаһы, заман афәтенә бирешә. Шуныһы ҡурҡыныс: бик күптәре ауырыуҙарына иғтибар итмәй.
Сирләп китһәң, ни эшләргә һуң? Һауығырға кәрәк инде. Элек-электән ата-бабаларыбыҙ төрлө-төрлө шифалы үләндәр менән дауаланған, уларҙы йыйып киптереп, ҡайнатып эскән. Халҡымда дарыу үләндәре йыйыу, һөлөк һалыу, имләү менән шөғөлләнгән айырым кешеләр булған.
«Андыҙ барҙа – ат үлмәҫ, ирәүән барҙа – ир үлмәҫ», тигән халҡым. Шуға ла үләндәрҙең дауалау үҙенсәлектәрен, ҡасан, ниндәй күләмдә йыйырға, уларҙы ҡайһылайтып һаҡларға кәрәклеген бик белеп эш иткәндәр. Мәҡәлдәр, әйтемдәр аша файҙаһын беҙгә лә әйтеп ҡалдырғандар. Хәҙерге ваҡытта үлән менән дауаланған кешеләр бик әҙҙер. Дарыуханаға барып, ҡиммәтле дарыу алыу еңелерәк тә, тиҙерәк тә кеүек. Ә шулай ҙа шифалы үләндәрҙе йыйып, ҡышҡылыҡҡа әҙерләһәң, бар яҡтан да файҙалы буласаҡ. Сөнки уларҙы ҡулланыу аҡсаңды яныңда ҡалдырасаҡ һәм һатып үҙеңә аҡса эшләргә лә була.
Күптәргә ҡамасаулаған дегәнәктән генә күпме файҙа! Унан май эшләргә, сәсте төнәтмәһе менән йыуырға мөмкин – тамырҙарын нығытыуға булышлыҡ итәсәк.
Юл япрағы – ашҡаҙанға, андыҙ бөйөргә дауа, дегәнәк тамырын сәйнәп йөрөү гастритты бөтөрә, шәкәр диабеты менән ауырығанда ла ҡулланырға мөмкин.
Сөйәл үләне лә шифалы, уны май айында, сәскә атҡан саҡта йыялар. Күптәр, ағыу, тип ҡулланмай, ләкин аҙ миҡдарҙа эсһәң, йүткереүҙе бөтөрә, температураны төшөрә.
Үгәй инә үләне лә беҙҙә ҡый урынына үҫә, ә уның, баҡтиһәң, тын юлдарына һалҡын тейгәндә, астма, туберкулёз менән яфаланғанда файҙаһы ҙур икән. Өҫтәүенә, үгәй инә үләне япрағы ашҡаҙан, бөйән эсәге, бауыр, бөйөр ауырыуҙарынан шифалы. Уның төнәтмәһен оҙаҡ эсергә ярамай. Кире тәьҫире, йәғни зыяны булырға мөмкин, күңел болғаныу, аппетит юғалыу, эс ауыртыуы бар.
Үләндәрҙең файҙаһы бик күп, әммә бөтәһен дә кәрәкле күләмдә генә ҡарап йыйырға кәрәк. Уларҙы тамырҙары менән өҙөргә ярамай. Әлбиттә, ҡулланғанда табиптар менән кәңәшләшеү мотлаҡ.
Һаулығығыҙ үҙ ҡулығыҙҙа, дуҫтарым, уны һаҡлағыҙ, сәләмәт булығыҙ! Сәләмәт тәндә – сәләмәт рух, тиҙәр бит.
Мөнирә ИГЕБАЕВА.
Хәйбулла районы, Ғәлиәхмәт мәктәбе.
Читайте нас:
Редакция һайлауы
Гәзитебеҙ - дуҫыбыҙ
Фильмдар
Күңелдәрҙең иләҫ-миләҫ сағы
© 1930 йылдың 12 февраленән нәшер ителә. Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, Башҡортостан Республикаһының «Башҡортостан Республикаһы» нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы. Баш мөхәррире — Мирсәйет Ғүмәр улы Юнысов.
Башҡортостан Республикаһы буйынса элемтә, мәғлүмәт технологиялары һәм киңкүләм коммуникациялар өлкәһендә күҙәтеү буйынса федераль хеҙмәт идаралығында 2015 йылдың 18 авгусында теркәлде. Теркәү номеры — ПИ №ТУ02-01403.
Республиканский информационный центр – филиал государственного унитарного предприятия Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».
Р./счёт 40602810200000000009 в Филиал ПАО «БАНК УРАЛСИБ» в г. Уфа, БИК 048073770, ИНН 0278066967, КПП 027843012, к/с 30101810600000000770.
Телефон
+7 347 273-36-64, +7 999 133-44-62.
Электрон почта
Адресы
450079, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13, 8-й этаж